తెలుగు సినిమా ప్రేక్షకుణ్ణి నీకు బాగా నచ్చిన సినిమా ఏది అంటే తక్కున చెప్పే జవాబు ‘మాయాబజార్’. అందుకే విజయవారి చిత్రం నాటినుంచీ నేటిదాకా ఎప్పుడు ఎక్కడ విడుదలైన విజయడంకా మోగిస్తూ వయోభేదం, లేకుండా ఆబాలగోపాలాన్ని అలరిస్తూ వుంది.
Click Here to go to Mayabazar (1957) Movie Page.
అర్జునుని కుమారుడైన అభిమన్యుడు, బలరాముని కుమార్తె శశిరేఖ (ఈమెకు పత్సల, సురేఖ అనే పేర్లు కూడా వున్నాయి) ప్రేమించుకోవడం, శ్రీకృష్ణులవారి సూచనలమేరకు వీరిద్దరికీ వివాహం చేసి దుష్టచతుష్టయానికి, కౌరవాధములకు శృంగభంగం కలిగించే’ బాధ్యతను భీమ సేన హిండింబి తనయుడైన ఘటోత్కచుడు చేపట్టి విజయం సాధించడం… సూక్ష్మంగా ఇదీ కథ.
ఈ కథ తాలూకు అంశాలు అటు మహాభారతంలోగానీ ఇటు అష్టాదశ పురాణాల్లోగానీ కన్పించకపోవచ్చు. కానీ అద్భుత రసాన్ని అవిష్కరించే రాక్షసమాయలు, టక్కుటమార విద్యలు, వీటిని వినోదంతో మేళవించి రూపకల్పన చేసిన ఈ కథ ప్రజల్ని ఆకర్షించింది.
ఈ కారణంచేతనే మరే కథ తెరకెక్కనన్నిసార్లు ఈ కథ డజనుసార్లు భారతీయ భాషల్లో సినిమాగా తీయబడింది, అని వి.ఎ.కె.రంగారావు విశ్లేషించారు.
నాగిరెడ్డి-చక్రసాణిగార్ల ‘మాయాబజార్’ను తెలుగు, తమిళ భాషల్లో ఏకకాలంలో తీశారు. రెండు భాషల్లోనూ యన్.టి.రామారావు (శ్రీకృష్ణ), సావిత్రి (శశిరేఖ), రంగారావు (ఘటోత్కచుడు), ఋష్యేంద్రమణి (సుభద్ర), సంధ్య (రుక్కిణి) నటించగా అభిమన్యుని పాత్రను తెలుగులో అక్కినేని, తమిళంలో జెమినీగణేశన్ పోషించారు. రేలంగి (లక్ష్మణకుమారుడు) పాత్రను తంగవేలు, గుమ్మడి (బలరాముడు) పాత్రను డి.బాలసుబ్రహ్మణ్యం, సి.యస్.ఆర్ (శకుని) పాత్రను నంబియార్ తమిళంలో పోషించారు.
ఈ చిత్రానికి తొలత యస్.రాజేశ్వరరావును సంగీత దర్శకునిగా బుక్చేశారు. ఆయన ‘లాహిరి లాహిరి లాహిరిలో’, ‘నీవేనా నను తలచినది’, ‘చూపులు కలిసిన శుభవేళ’, ‘నీ కోసమే నే జీవించునది’ అనే నాలుగు యుగళగీతాల్ని స్వరపరిచారు. కారణాంతరాలవల్ల ఆయన స్థానం ఘంటసాల వెంకటేశ్వరరావు సంగీత దర్శకునిగా పనిచేయాల్సి వచ్చింది. ఆయన మిగతా పాటలు, బ్యాక్ గ్రౌండ్ మ్యూజిక్ సమకూర్చారు మాయాశశిరేఖపై చిత్రీకరించిన ‘అహ నా పెళ్ళంట’ పాటలో మధ్యలో ఘటోత్కచుడు ‘తథోంధిమిధిమిత’ అంటూ హూంకరిస్తాడు. ఆ గంభీరగళం ఘంటసాలదే.
అంతకుముందు ‘ఇద్దరు పెళ్లాలు’, ‘సొంతవూరు’లలో శ్రీకృష్ణుని పాత్రలో యన్.టి.ఆర్.ను తిరస్కరించిన ప్రేక్షకులచే ‘మాయాబజార్’లో ఆయనే కృష్ణుడుగా నీరాజనాలందుకున్నారు. ఇందుకు రూపశిల్పి పతాంబరం తీసుకున్న శ్రద్ధ ప్రశంసనీయం.అదేవిధంగా పసుమర్తి కృష్ణమూ్తి నేతృత్వంలో రూపొందిన నృత్యాలు ముఖ్యంగా బాలకృష్ణుని లీలలు మలిచిన తీరు అపూర్వం.
గోఖలే, కళాధర్ రూపాందించిన సెట్స్, మినియేచర్స్, నాటి ద్వాపరయుగ వాతావరణాన్ని ఆవిష్కరించాయి. మూడు జంటలపై చిత్రీకరించిన ‘లాహిరి లాహిరి లాహిరిలో అన్నపాటలో నింగిని వున్న నిండుజాబిలిని నేలకు తీసుకువచ్చి తెరపై ప్రాణంపోసి ‘ఆహా ఏమాశ్చర్యము, అది విజయావారి చందమామ’ అన్న అనుభూతిని అందించిన ఛాయాగ్రాహకుడు మార్కస్ బార్ట్లే.
ఇక పాత్రలకు ప్రాణప్రతిష్ఠ చేసిన నటీనటులను గూర్చి ఎంత చెప్పినా తక్కువే అవుతుంది. రేలంగి, బాలకృష్ణ, వంగర, రమణారెడ్డి, నల్ల రామ్మూర్తి, చదలవాడ చేసిన హాస్యవిన్యాసాలు ఆహా అనిపిస్తాయి. పింగళి పాళీ పసందైన సంభాషణలు పలికించింది.
చతుషష్టి కళలనీ సమస్వయపరచుకుని అద్భుత దృశ్యకావ్యాన్ని అందించిన కె.వి.రెడ్డి తెలుగు చలనచిత్ర అభిమానులకు చిరస్మరణీయుడు.
K.V. Reddi took almost a year for pre-production work. He chose the actors who fit into the characters and during the rehearsals noted with a stop watch the time each actor took to deliver his or her dialogues and calculated the length of each scene (including the song situations) thus arriving at the usage of negative film to the required length. Generally, it did not exceed more than 300 ft of film from the noted length of the final product. Wizard of words, Pingali Nagendra Rao, took the central plot from the popular fictional episode and wrote original story, dialogues and lyrics. He coined popular usages like hai hai nayaka, asmadeeyulu (friends) and tasmadeeyulu (foes), gilpam and gimbali (antonyms for bed and carpet) etc., besides sathyapeetham (lie detector) and priyadarsini (a laptop like device with Skype facility). Madhavapeddi Gokhale and Kaladhar created 30 sets at Vauhini studios which include the miniature Dwaraka set. They also sketched the crowns, jewellery and costumes for each character. Veteran lensman Marcus Bartley’s mastery stands out in two scenes – at the pond child Sasirekha (Baby Saraswathi nee Sachu) sits and her image is seen in the water which turns into ripples, as the ripples clear, one finds in her place, the grown up Sasi (Savitri)’s image in the water, without a cut in the scene. In the song sequence – Lahiri Lahiri Lahirilo… the boat ride scene was shot for a few seconds at noon in Ennore lake near Chennai and the rest of the song was shot in a studio set with his trade mark moon light effect and shown as if the entire song was shot at night in the lake. Jambulingam and Kalyanam were the editors.
K V Reddy 
Ghantasala 
Madhavapeddi 
Marcus Bartley 
Forty-thousand multi colour calendars of NTR as Lord Krishna were distributed and most of them adorned the drawing rooms, offices and other establishments and some even found their way to the prayer rooms of Telugu homes. And to think that NTR was at first hesitant to don the role! The previous year he had made a brief appearance as Krishna in Sonthavooru and it was not received well. K.V. convinced him that his face has that grace and his physique suited such characters. Utmost care was taken to design his get up (make up: Pithambaram and Bhakthavatsalam) and NTR did the rest. The ‘Lord’ had arrived! S.V. Rangarao breathed life into the role of Ghatotkacha with effortless ease. Within the available space ANR as Abhimanyu justified his presence. Savitri’s acting prowess came to the fore in the scenes in which Ghatotkacha assumes her form. Every actor contributed their best – Gummadi (Balarama), Chayadevi (Revathy), Rushyendramani (Subhadra), Suryakantham (Hidimbi), Sandhya (Rukmini), C.S.R. (Sakuni), Relangi (Lakshmanakumara), Mukkamala (Duryodhana), R. Nageswara Rao (Dussasana), Mikkilineni (Karna), Nagabhushanam (Sathyaki) and the list goes on. Ramana Reddy (Chinnamayya), Vangara (Sastri), Allu Ramalingaiah (Sarma), Balakrishna (Saradhi), Chadalavada (Lambu) and Nalla Ramamurthy (Jambu) provided the comic interludes.
Music flowed at its mellifluous best in Mayabazar. After composing tunes for four songs – Srikarulu Devathalu…, Lahiri Lahiri Lahirilo…, Choopulu Kalasina Subhavelaa… and Nee kosame nae jeevinchunadi… S. Rajeswara Rao opted out of the movie and Ghantasala stepped in to orchestrate and record them besides composing tunes for the rest of the songs including — Bhali Bhali Bhali Deva… (Madhavapeddi Satyam rendered the song besides playing the role of Daruka), Neevena Nanu thalachinadi, Aha Naa Pelliyanta… and Sundari nee vanti divya swaroopamu… Though a borrowed tune, Ghantasala gave a new lease of life for the popular number Vivahabhojanambu…
In the scene in which ‘Maya’ Sasirekha had to stamp Lakshmanakumara’s foot with hers, while the expression was Savitri’s, the foot used for stamping with force was that of the film’s choreographer Pasumarthi Krishnamurthy’s. To make his foot look like a demon’s, he had pasted false hair on it.
It took four days of shoot, to get the right effect for the laddoo gobbling shots of Ghatotkacha in the song sequence, Vivahabhojanambu…
Choreographer and actor ‘Mukku’ Raju debuted playing Vishnu in the dance drama – Mohini Bhasmasura. Veteran filmmaker Singeetham Srinivasa Rao made his debut as an apprentice to K.V. Reddi and rose to become a top notch director. Years later he made an animated version, ‘Ghatothkacha’ as a mark of respect to Mayabazar.
In 2010 the movie was converted into colour and digital format (with some portions left out) by Goldstone Technologies. Though the effort was laudable the soul was missing. Mayabazar was the first mythology from Vijaya banner and was simultaneously made in Tamil with NTR, Savitri, SVR, Rushyendramani and Sandhya reprising their roles, Gemini Ganesh and Thangavelu replacing ANR and Relangi respectively. It was a big hit too. The Telugu version was released on March 27, 1957 and celebrated 100-day run in 24 centres and silver jubilee in 4 centres. During the 100 day celebrations, B. Nagi Reddi said that ‘his wealth was his unit.’ By that he not only meant his principle technicians and actors but also the 400 committed studio workers (light men, carpenters, painters etc.). Celebrating the huge success of Mayabazar he announced a four-month bonus to his unit members.
Get a DVD of the original (Black & White) movie, watch it and you will agree with ANR who while talking about Mayabazar once exclaimed, ‘What a picture it was!’
Source: 101 C, S V Ramarao, The Hindu
